Złamane narzędzia – proces ich usuwania
- Narzędzia używane w leczeniu kanałowym
Opis narzędzi i procesu ich używania. - Usuwanie złamanych narzędzi – procedura
Etapy i przebieg zabiegu. - Ratowanie zębów
Procedury zabiegów pomocniczych.
Narzędzia używane w leczeniu kanałowym
Podczas opracowania kanału, poprzedzającego jego wypełnienie (Co to jest leczenie endodontyczne i na czym ono polega?) zazwyczaj używa się ręcznych i maszynowych narzędzi przypominających pilniki. Nie wszystkie można stosować wielokrotnie, gdyż wysoka temperatura (podczas sterylizacji) zmienia właściwości niektórych stopów metali. W pierwszej fazie opracowania kanału, lekarz skupia się na udrożnieniu i precyzyjnym pomiarze długości roboczej. W naszej klinice używamy do tego celu nowoczesnego endometru współpracującego z aplikacją, dzięki której możemy śledzić położenie narzędzia w kanale korzeniowym. Po odnotowaniu pomiaru w karcie pacjenta, rozpoczyna się właściwe poszerzenie i dezynfekcja systemu kanałowego. Ten etap można przeprowadzić zarówno za pomocą narzędzi ręcznych, jak i maszynowych. Średnica na wierzchołku i stop, z jakiego wykonane jest narzędzie powinny być indywidualnie dobrane do każdego kanału. Stalowe pilniki są sztywniejsze niż te wykonane ze stopu niklowo-tytanowego. Na każdym narzędziu umieszczamy silikonowy krążek tzw. ogranicznik, który pozwala na penetrację kanału tylko na jego długość roboczą. Po każdym wprowadzeniu narzędzia, kanał jest przepłukiwany, a pilnik czyszczony, co zapobiega zablokowaniu wiórkami zębinowymi światła kanału. Mikrosilnik endodontyczny pozwala nam zaprogramować odpowiednią prędkość i moment obrotowy dla każdego narzędzia. Umożliwia to ścisłe respektowanie zaleceń producentów. Tak wygląda u nas opracowanie każdego kanału w każdym zębie. Tylko przestrzegając powyższych zasad można zminimalizować ryzyko defragmentacji (złamania) narzędzi.
Jeśli zgłasza się do nas pacjent na kontynuację leczenia (zachowawczego, endodontycznego czy odbudowy), zawsze jakąkolwiek procedurę poprzedzamy rentgenodiagnostyką, aby ocenić anatomię (przebieg i liczbę kanałów) i stopień opracowania systemu kanałowego. Informujemy również niezwłocznie o ewentualnym podejrzeniu pozostawienia narzędzia. Bywa, że pacjent zgłasza się celem usunięcia go, opracowania i wypełnienia kanałów. Ważna jest dla nas przejrzysta komunikacja z pacjentem i lekarzem kierującym. Posiadamy specjalne druki skierowania na leczenie endodontyczne – pobierz Skierowanie.
Usuwanie złamanych narzędzi – procedura
Procedurę usuwania narzędzi z kanałów poprzedzamy zawsze wnikliwą analizą każdego indywidualnego przypadku defragmentacji. Ważne jest dla nas określenie jakie narzędzie uległo złamaniu, z jakiego stopu, ręczne czy maszynowe oraz na jakim etapie leczenia. W zależności od ustalenia wielu istotnych szczegółów możemy zaproponować pacjentowi konkretne postępowanie. Każdy zabieg poprzedzamy indywidualną rozmową, podczas której pacjent może podzielić się z nami swoimi wątpliwościami, zadać pytania czy powiedzieć o oczekiwaniach i nadziejach związanych z ratowaniem zębów czy kształtem przyszłej odbudowy. Tylko prawidłowo przeleczone kanałowo zęby są gwarantem estetycznej rekonstrukcji funkcji i estetyki uśmiechu.
Uzależnienie postępowania od etapu leczenia, rodzaju narzędzia oraz anatomii zęba (ocenianych na drodze precyzyjnej cyfrowej rentgenodiagnostyki) ma na celu poszanowanie zasad minimalnie inwazyjnej stomatologii, które obecnie są już złotym standardem. Jeśli korzyści z usunięcia fragmentu przewyższają ryzyko nieodwracalnego zniszczenia tkanek zęba (np. pęknięcia lub perforacji korzenia) zawsze podejmujemy próbę obluzowania zaklinowanej części, a następnie jej usunięcia. Procedura ta wymaga doskonałej widoczności, precyzji i wysoce specjalistycznych narzędzi. Używamy powiększenia mikroskopu, celem uwidocznienia obszaru głęboko wewnątrz kanału. Jedynie czterokrotne powiększenie, uzyskiwane w lupach – jest niewystarczające. Mikroskop, którym dysponujemy, gwarantuje nawet kilkunastokrotne powiększenie pola operacyjnego. Na rynku dostępnych jest wiele systemów przeznaczonych do usuwania narzędzi, jednak nie wszystkie, w naszej opinii, mogą znaleźć zastosowanie w każdej sytuacji. Dlatego konkretne procedury, jak i poszczególne ich etapy planujemy zawsze indywidualnie – uwzględniając anatomię danego zęba, z poszanowaniem aktualnie obowiązujących wytycznych. Używamy do tego np. dedykowanych końcówek ultradźwiękowych (wąskich, o dłuższym trzonku), montowanych na skalerze wolnostojącym. Większość tradycyjnie używanych skalerów, podłączonych bezpośrednio do rękawów unitu (fotela stomatologicznego) nie pozwala na precyzyjną regulację mocy.
Z uwagi na nasze minimalnie inwazyjne nastawienie, przewidując nieco dłuższy czas zabiegu – zawsze uprzedzamy o tym naszych pacjentów, aby mogli precyzyjnie rozplanować swój grafik tak, by ratując zęby – nie zaniedbywali swoich innych priorytetów.
Ratowanie zębów
Jeśli planowane zabiegi kwalifikowane są jako kategoria „ratujących ząb” (Co to jest ratowanie zębów?) – uprzedzamy o tym naszych pacjentów już na etapie rezerwacji wizyty. Nie zawsze istnieje możliwość natychmiastowego usunięcia pozostawionego fragmentu narzędzia. Zgodnie z wytycznymi, postępowanie powinno być różne w zależności od stopu i przeznaczenia pilnika, który uległ defragmentacji. Jeśli jest to ostatni etap opracowania, a złamany fragment szczelnie wypełnia dowierzchołkową część kanału, to jeśli średnica na to pozwala – zaleca się wytworzenie tzw. „by-pass” (czyli ominięcie) i wypełnienie płynną gutaperką na pełną długość. W przypadku bardzo wąskich i zakrzywionych kanałów – jeśli występuje ryzyko perforacji (Co to są perforacje i jak ch się je leczy?) lub transportacji otworu wierzchołkowego. Wytyczne dopuszczają wypełnienie kanału płynną gutaperką do złamanego fragmentu i regularną kontrolę radiologiczną, celem monitorowania ewentualnych zmian w obrębie tkanek okołowierzchołkowych. Zdarza się, że oprócz tradycyjnego leczenia endodontycznego – z dostępem od strony części koronowej zęba – zachodzi konieczność uzupełnienia go zabiegiem mikrochirurgii endodontycznej. Do tej grupy zalicza się np. zabieg atraumatycznej minimalnie inwazyjnej resekcji wierzchołka korzenia zęba z wykorzystaniem dedykowanych końcówek ultradźwiękowych i lasera. Takie postępowanie chroni ząb przed nadmierną redukcją tkanek twardych (nadpreparacją systemu kanałów korzeniowych), a przez to ogranicza niebezpieczeństwo wystąpienia tzw. pionowego pęknięcia korzenia (z ang. VRF – vertical root fracture).
